Het concept van vrije (opensource) software en leermiddelen wordt niet altijd even goed begrepen. Overheden vinden het inmiddels wel een prachtig concept maar denken meer en in termen van: "We trekken een blik 'opensource' open."
Voorbeeld 1
Joop: "Gooi die niet betaalde versie van MS-Office toch van je PC en download Open Office. Dat is net zo goed, kost jou niets en dan maak je geen inbreuk op rechten van Microsoft." Klaas: "Oh ja, dat is freeware he? Kun je gratis downloaden." Joop: "Nee, freeware is iets anders dan free software. Richard Stallman zei: "Free as in freedom, not as in free beer". Freeware is niet vrij, wel gratis maar vrije software biedt jou als gebruiker echte vrijheid."
Voorbeeld 2 (n.a.v. een artikel in Trouw)
Trouw: "... Ook de Onderwijsraad is voorstander van meer ICT in de klas, zodat leraren rechtenvrij digitaal lesmateriaal ter beschikking hebben." Vrijschrift: Vrije schoolboeken zijn alles behalve rechtenvrij. Het auteursrecht is gewoon van toepassing. Wel wordt het auteursrecht gebruikt om juist veel vrijheden van de boeken te garanderen middels een speciale licentie. Alleen het publieke domein is rechtenvrij.
Moraal: er is veel verwarring over wat nu precies bedoeld wordt met vrij en of opensource.
De vergelijking met vrije (opensource) software en vrije (open) schoolboeken gaat vrijwel één op één op. Op de site van de Free Software Foundation staat het volgende citaat:
As one person put it, “Open source is a development methodology; free software is a social movement.” For the Open Source movement, non-free software is a suboptimal solution. For the Free Software movement, non-free software is a social problem and free software is the solution.
Vertaling:
Zoals één persoon het stelde: "Open source is een ontwikkelmethodiek; vrije software is een sociale beweging." Voor de Open Source beweging is onvrij een suboptimale oplossing. Voor de Vrije Software beweging is onvrij een sociaal probleem en vrije software de oplossing.
Hoewel niet vrije schoolboeken ook een sociaal probleem zijn is de situatie in het geval van boeken minder zwart wit te stellen. Het citaat geeft echter wel aan wat de crux is. Binnen Vrijschrift is de doelstelling pragmatisch zonder idealen op te offeren.
Op http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html staat de "The Free Software Definition". Verander het woord software in boek terwijl je leest en je begrijpt wat het idee achter vrije schoolboeken is.