Iemand die het weet te vinden mag het zeggen maar een ontwikkelportaal voor vrije schoolboeken bestaat niet. Iets wat dicht in de buurt komt is http://en.flossmanuals.net/. Wat is gewenst? Als betrokkene wil je op zo'n portaalsite teksten kunnen schrijven, uploaden en veranderen, een redacteur moet het goed kunnen keuren, afbeeldingen en andere mediabestanden dienen ge-upload te kunnen worden en natuurlijk wil je ook een boek kunnen downloaden in het gewenste formaat. Zo'n site kun je 'fancy' maken maar ook enorm 'basic'.
Aan welke eisen moet zo'n portaal minimaal voldoen?
- Hiërarchie: er moet een structuur in zitten die enerzijds laagdrempelige toevoegingen en wijzigingen toelaat en anderzijds redactie toelaat vergelijkbaar met bijv. een Moinmoin-wiki
- Een project moet makkelijk te starten zijn. Mailinglijsten kunnen desgewenst los opgezet worden.
- De broncode van een boek moet bestaan uit gemarkeerde taal en een separaat of ingebed stijlblad
- Met de broncode en het stijlblad moet minimaal een bruikbaar werk gegenereerd kunnen worden door de computer in bijvoorbeeld HTML, PDF en ODF.
- Versiebeheer is van groot belang. Je wil oude uitgaven bewaren en soms wil je een paar stappen terug als iets niet goed gegaan is.
Handmatige opmaak: ja of nee?
En wat als we toch uitgebreide opmaak willen? Allereerst kun je met een set stijlregels werkelijk een heel eind komen. Het is ook bijzonder verleidelijk om een project zo af te handelen want heb je eenmaal de stijl goed geregeld dan zijn updates van boeken een fluitje van een cent. Ga je voor handmatige opmaak dan weet je dat je bij iedere nieuwe uitgave een puist werk te verzetten hebt. Daar staat tegenover dat het voor grotere oplagen best rendabel kan zijn. Kijkende naar bestaande schoolboeken dan hebben de meeste een handmatige opmaak. Wel zijn er boeken die een automatische opmaak hebben die niet of nauwelijks onderdoen aan handmatige opmaak.
Het portaal: wiki of 'from scratch'?
Met een wiki kun je een heel eind komen. Voor speciale markering kun je afspraken maken. Je zou het bijvoorbeeld zo kunnen definiëren in een Moinmoin-wiki (zoals deze site):
{{{Het is van belang het concept van vrije schoolboeken\voetnoot {Voor informatie over vrije schoolboeken kun je terecht op http://www.vrijeschoolboeken.nl.} te doorgronden}}}Wel zul je snel tegen beperkingen aanlopen en is het aantrekkelijk om een portaal vanaf de grond te bouwen in een taal als Python.
Het belang van transparantie
Als jij een grafiek levert van 2001 tot 2007 en iemand anders wil die grafiek bijwerken met gegevens tot nu dan moet die persoon ook de oude grafiek kunnen benutten. Je wil dus niet alleen kunnen beschikken over de bronbestanden maar ook over programma's die dusdanig transparant zijn dat je direct aan de slag kan zonder van voor af aan alles opnieuw te maken. Voor platte tekstbestanden bestaan een ziljoen programma's maar hoe zit dat met andere bestanden? Bitmaps kun je opslaan in png-of bijvoorbeeld GIMP-formaat, grafieken in opendocument-formaat, enzovoorts. Zo behoud je controle en vrijheid over je data. Gesloten formaten als .xls en .doc zijn ongewenst.
Bestaande Vrije E-Learning Systemen
Er zijn momenteel al een reeks vrije E-learning systemen beschikbaar of in ontwikkeling. Het is belangrijk te evalueren hoe deze kunnen worden ingezet om sneller tot een werkbaar systeem te komen.
Een korte, en zeker niet complete, lijst:
* ATutor * Claroline.NET * Moodle * Site@School * Interact